Week 40-2019: 3, 4 en 5 oktober
“In mijn tuin oogst ik niet alleen groenten en fruit. Ik oogst er ook biodiversiteit, rust, en een plek om even stil te zitten na een lange werkdag of ’s ochtends met een kop koffie. Ik oogst zelfs als ik binnen aan de boekhouding werk en buiten de jonge musjes door de tuin zie dartelen of het roodborstje op het tuinhek zijn lied hoor zingen. Ik oogst het gezoem van de bijen op de oregano, de hommels op de lavendel en de vlinders die door de tuin fladderen. Op de tuinderij oogst ik, naast de groenten voor de pakketten, het besef dat ik groente verbouw zonder een aanslag te plegen op mijn omgeving. Sterker nog: ik draag bij aan de biodiversiteit, met een gezonde bodem en gezonde waterhuishouding. Ik oogst er de wetenschap dat ik elke week de groenten lever voor families in de regio, die weten waar hun groenten vandaan komen en hoe ze geproduceerd worden. Families die weten dat het geld dat ze voor de groenten betalen ook bij mij, de boer zelf, terechtkomt en niet verdwijnt naar aandeelhouders van een internationaal conglomoraat”.
Deze woorden hadden (in een beetje aangepaste vorm) geschreven kunnen zijn door Marja of mij. Ze zijn echter geschreven door Alex Schreiner die een permacultuurtuinderij heeft waar ze groente teelt voor mensen in haar omgeving. Wij voelen ons met haar, en alle andere mensen die we hebben leren kennen sinds we tuinders zijn van Moestuin Leyduin, verbonden. Een netwerk waaruit we veel inspiratie en ervaring halen. Inspirerend vinden we ook het themanummer over duurzame landbouw van Dynamisch Perspectief (ledenblad van de Vereniging voor Biologisch-Dynamische Landbouw & Voeding). Heb je daarvoor belangstelling? Ik probeer wat extra exemplaren te regelen.
Ik citeer haar woorden hier omdat we heel benieuwd zijn wat jullie dit jaar “geoogst” hebben. Daarom hopen we van harte dat het oogstfeest a.s. zondag doorgaat en dat het weer zich koest houdt, zodat we onze oogstervaringen met elkaar kunnen delen. Twijfel je of het doorgaat? Houd de agenda op de website in de gaten. (aanvulling: het oogstfeest gaat door! Warme kleren en laarzen aan doen. Neem iets lekkers te eten mee en een soepkom als je een warme kop soep wil. Wil je helpen: om half 11 beginnen we met de inrichting, soep maken, vuurkorf aansteken enz.).
Vorige week zijn de laatste boeketten van dit jaar gemaakt. Met dank aan Ineke en Marianne die de bloementuin verzorgden en aan alle boekettenmaaktsters. We hebben veel mensen blij van de tuin zien vertrekken nadat ze een boeket hadden gekocht of zelf geplukt.
Als je deze week aftekent dat je geweest bent, zie je dat er een nieuwe lijst is die tot week 46 loopt. Het kan zijn dan we een week langer of korter oogsten. In de tweede helft van november zal de laatste oogst zijn. Daarna beginnen we met de verkoop van de aandelen voor volgend jaar. Iedereen die al een aandeel heeft, heeft automatisch recht om volgend jaar weer mee te doen. Elk jaar is er een aantal mensen die daar voor bedankt en dat geeft nieuwe mensen de kans om deelnemer te worden. Onze deelnemers zijn trouw en de tuin is populair. Omdat de wachtlijst erg lang werd hebben we die deze week gesloten.
De herfst is nu echt begonnen. Het wordt kouder en natter, de dagen worden korter. Daarom is het vanaf deze week niet meer mogelijk om op donderdagavond te oogsten. De oogsttijden zijn: donderdag van 9.00 tot 17.00, vrijdag en zaterdag van 9.00 tot 16.00.
Over de oogst
Deze week onder voorbehoud. We moeten rekening houden met de regen waardoor we sommige gewassen die op een erg natte plek staan versneld oogsten en waardoor we niet zeker weten hoe gewassen zoals de bonen en de sla zich houden.
In ieder geval is er voor iedereen koolrabi, ui en prei.
Verder : keuze uit wortel, pastinaak of biet. Allemaal afkomstig van Berkenrode. Helaas geen mooie rechte pastinaken. Daardoor wat meer werk om schoon te maken maar wel lekker. Onderaan dit bericht twee recepten met pastinaak. Ook nog een pompoenrecept alvast voor volgende week of als je je pompoen van vorige week nog niet gebruikt hebt. De recepten komen uit het herfstmagazine van de Odin-winkel. In de oogstwijzer op deze website staan nog meer recepten.
Keuze uit boon of sla. We hebben bijna het hele seizoen elke week sla kunnen oogsten en vanaf eind juli elke week sperziebonen. Daar begint nu een einde aan te komen. We gaan steeds meer over naar de herfst- en wintergewassen. Gewassen die vaak lang op het land hebben gestaan en in hun knollen en blad veel energie hebben opgeslagen.
De winterpostelein heeft wat te lijden van de regen. Pak een plantje en snij dat vlak boven de grond af. Het plantje kan dan weer aangroeien. Winterpostelein kook je makkelijk tot pap (sommige mensen zeggen snot). Ik voeg het daarom vaak pas op het laatst toe aan een groentegerecht of aan rijst of linzen. Rauw als salade eten kan ook. De winterpostelein goed wassen. Sowieso alle groenten goed wassen. Door de opspattende regen zit er veel zand aan.
Over de tuin deze week
Afgelopen zaterdag is Marja met een groep vrijwilligers stevig aan het werk geweest om greppels te graven en uit te diepen op ons stukje land op Berkenrode. Dat was hard nodig. Het water blijft daar langer staan en loopt moeilijker weg dan op Leyduin. Met de greppels is dat een stuk verbeterd.
Begin deze week hebben we de vrijwilligers “vrij” gegeven. We zijn goed bij met het werk en als de grond nat is doet betreden en bewerken meer kwaad dan goed. We laten de tuin dus steeds meer met rust.
De tomaten die ik een tijdje geleden groen plukte en mee naar huis nam zijn ondertussen mooi rood aan het kleuren. Wist je trouwens dat een kilo tomatenzaad duurder is dan een kilo goud?
We zien jullie graag op de tuin. Veel gewassen kan je uit de schuur halen dus ook bij slecht weer komen.
Recepten
Recept: pastinaak rösti
Nodig: 1 ui, 250 gram pastinaak, 1 handje verse peterselie, 2 eieren, 1 tl tijm, 50 gram geraspte kaas, 2 el maïzena, 1 tl bakpoeder.
Bereiding: rasp de pastinaak grof. Leg in een vergiet en gooi er 2 liter kokend water over. Laat goed uitlekken. Droog eventueel met een theedoek na. Hak de peterselie fijn en snijd de ui in stukjes. Kluts de eieren en roer er pastinaak door met de peterselie, tijm, ui en de geraspte kaas. Voeg de maïzena en wat zout en peper toe. Vorm met natte handen koekjes van de pastinaak. Verhit een laagje olie. Leg de koekjes erin en draai ze om als ze loslaten van de bodem. Bak ze goudbruin en laat ze uitlekken op keukenpapier. Lekker met appelmoes.
Recept: hutspot met noten en vijgenjus.
Nodig voor vier personen. Voor de hutspot: 1 kilo kruimige aardappelen, 500 gram wortelen, 500 gram pastinaken, 500 gram uien, 1 el kerriepoeder, 50 gram gemberwortel, 2 teentjes knoflook, 100 gram ongebrande cashewnoten. Voor de jus: 5 gedroogde vijgen, 1 el olie of boter, 1 sjalotje, 150 ml rode wijn, 50 ml balsamicoazijn, 1 el tijmblaadjes, zout en peper.
Bereiding van de hutspot: Schil de aardappelen en snijd in vieren. Schrob wortel en pastinaak schoon. Snijd in stukjes. Pel en snijd de ui in ringen. Haak knoflook en gember heel fijn. Kook aardappel, wortel en pastinaak met wat zout en kerriepoeder in ongeveer 20 minuten gaar. Bak de uien en de gember 3 minuten in wat olie of boter. Voeg de knoflook toe en bak het geheel nog eens 3 minuten op een laag vuur. Rooster de noten in een droge koekenpan goudbruin. Giet de aardappelen en wortelgroenten af. Stamp tot een grove puree en roer het uimengsel en de noten door de hutspot.
Bereiding van de vijgenjus: snijd de vijgen in stukjes en snipper het sjalotje. Bak vijgen en sjalot 4 minuten in de olie. Blus af met de rode wijn en de azijn. Strooi er tijm bij en voeg peper en zout naar smaak toe. Laat een beetje inkoken tot jusdikte.
Recept: pompoen-appel galette.
Nodig. Voor het deeg: 200 gram bloem, 150 gram koude boter, 1 eidooier, 50 ml koud water. Voor de vulling: 1 kleine oranje pompoen, 1 rode ui, 1 handje pompoenpitten, 1 el Provencaalse kruiden, 2 appels, 4 el zachte geitenkaas of crème fraiche, 4 takjes tijm.
Bereiding: doe de bloem in een kom en snijd er de boter door. Maak er een kruimelig deeg van. Klop de dooier los met het water en voeg dit toe aan het deeg. Kneed er snel een bal van. Laat zeker een half uur afgedekt in de koelkast rusten. Hoe langer hoe beter. Verwarm de oven voor op 200 graden. Snijd de pompoen en ui in schijven of parten en hussel om met wat olijfolie en Provencaalse kruiden. Bestrooi met wat zeezout. Bak circa 25 minuten in de oven, of tot de pompoen zacht is en begint te kleuren. Snijd de appels in schijfjes. Rol het deeg uit tot een ronde lap van ongeveer 30 cm en leg op een bakblik met wat bakpapier. Verdeel wat lepels geitenkaas of crème fraiche over de bodem en leg de pompoen en de appel erop. Laat een rand deeg vrij. Vouw deze om de vulling. Zet 30 minuten in de oven totdat de bovenkant een beetje goudbruin is. Rooster de pompoenpitten en strooi deze met de tijmtakjes over de galette.